Rapport narcostand van Nederland - Politie (cannabis)

In april 2022 werd het Rapport Narcostand van Nederland, fenomeenbeeld drugs 2021 gepubliceerd hierin worden op in totaal 332 pagina's veel verschillende drugssoorten onderscheiden en in relatie gebracht tot georganiseerde criminaliteit. Dit rapport wordt genoemd in de brief van burgemeester Halsema van 24 juni naar de Amsterdamse gemeenteraad, ter onderbouwing van haar stelling dat de cannabishandel oververhit is geraakt en steeds meer verweven is met de harddrugshandel die door de Bibob-toetsing niet achterhaald kan worden. Coffeeshops zouden volgens Halsema aan de hand van dit rapport 'gebruikt worden voor witwassen, als criminele ontmoetingsplaatsen en als dekmantels voor drugshandel’. Een samenvatting; 

In het hoofdstuk over Cannabis van de hand van Tirza Chesa wordt in 40 bladzijden verslag gedaan van de georganiseerde criminaliteit in relatie tot cannabis.
Het gaat dan om georganiseerde criminaliteit op Nederlands grondgebied en ook daarbuiten waarbij directe linken aan naar Nederland en criminele netwerken te leggen zijn die zich bezig houden met drugshandel. Dan gaat het om de omvang van de cannabismarkt waarbij onder andere gekeken wordt naar gebruikersmarkten, inbeslagnames en opsporingsonderzoeken. Ook volgt een toelichting op de criminele netwerken die actief zijn op de cannabismarkt. Voor de rapportage door de politie zijn verschillende bronnen gehanteerd, waaronder interviews en opsporingsonderzoeken.

Gebruikersmarkt
Cannabis is de meest gebruikte soort drugs mondiaal, in de Europese Unie (EU) en in Nederland (UNODC, 2021a3; EMCDDA, 2020a)
De UNODC schat dat bijna 4 procent van de wereldbevolking tussen de 15 en 64 jaar in het jaar 2019 minstens één keer cannabis heeft gebruikt. Dit zijn ongeveer 200 miljoen mensen (UNODC, 2021a3). Dit aantal is in de laatste tien jaar met 18 procent toegenomen, mogelijk deels te wijten aan de 10 procent groei van de wereldbevolking.

Volgens het EMCDDA ligt het ‘ooitgebruik’ in 2019 in de EU onder personen tussen de 15 en 64 jaar op 27,2 procent (EMCDDA, 2020a). Binnen de EU zijn er per land ook verschillen te zien. Het laatste jaargebruik gebruik varieert bijvoorbeeld van 3,5 procent onder jongvolwassenen (15-34 jaar) in Hongarije tot 21,8 procent in Frankrijk.

Van de Nederlandse bevolking van 18 jaar of ouder geeft 1,6 procent aan (bijna) dagelijks te gebruiken. Dit komt neer op ongeveer 220.000 volwassenen (Van Laar et al., 2020)

Inbeslagnames
De UNODC houdt de globale inbeslagnames met betrekking tot drugs bij, gebaseerd op rapportages van de lidstaten. Van alle drugsinbeslagnames die gerapporteerd zijn aan de UNODC in 2017 tot en met 2019, is 52 procent cannabisgerelateerd (UNODC, 2021a2). Dit is onderverdeeld in 35 procent hennep, 14 procent hasj, 3 procent planten en een klein deel andere cannabisproducten. Cannabisgerelateerde drugs vormen veruit het grootste aandeel, gevolgd door synthetische drugs met 19 procent

Ook binnen de EU is te zien dat het overgrote deel van de drugsgerelateerde inbeslagnames cannabis betreft. In 2019 bestaat 74 procent van alle gerapporteerde drugsinbeslagnames uit cannabis. Van deze inbeslagnames gaat het in 37 procent van de gevallen om hennep en in 36 procent van de gevallen om hasj volgens EMCDDA.

In 2017 en 2018 werden minder inbeslagnames gedaan van hasj dan van hennep, maar het volume van deze inbeslagnames was wel groter. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het gewicht van hasj groter is dan dat van gedroogde hennep. In 2019 is naast het volume ook het aantal inbeslagnames van hasj hoger dan van hennep. Dit gaat in tegen de wereldwijde trend waarbij er op jaarbasis normaal gesproken meer hennep dan hasj in beslag wordt genomen. Volgens het EMCDDA valt een deel te wijten aan het feit dat hasj vaker in grote volumes wordt gesmokkeld, waardoor het mogelijk eerder wordt onderschept

In Nederland worden de cijfers met betrekking tot geruimde hennepkwekerijen bijgehouden. Naast het aantal hennepkwekerijen worden ook cijfers bijgehouden van het aantal (moeder)planten, stekken en toppen. Deze cijfers worden bijgehouden per politie-eenheid

Aantal geruimde hennepkwekerijen:
 

Eenheid                                          2017                   2018                   2019                2020                                            Eerste helft 2021
Noord-Nederland                            404                      436                  313                  246                                                            98
Oost-Nederland                              761                       640                  587                 527                                                            229
Midden-Nederland                         405                       306                  236                 231                                                            83
Noord-Holland                                357                       281                  325                  226                                                            78
Amsterdam                                      309                       206                 176                  158                                                            102
Den Haag                                          510                      414                  374                 240                                                            117
Rotterdam                                         550                     507                 576                  363                                                            142
Zeeland/W-Brabant                         532                      424                 365                 249                                                            88
Oost-Brabant                                   301                       193                 245                 233                                                             86
Limburg                                            538                       502                437                  419                                                            153
Landelijke Eenheid                            3                            4                     1                      2                                                                1
Totaal                                              4670                      3913               3635              2894                                                        1177

2017                                                                    ongeveer 154 planten per kwekerij
2018                                                                    ongeveer 130 planten per kwekerij
2019                                                                    ongeveer 153 planten per kwekerij
2020                                                                    ongeveer 160 planten per kwekerij
2021 (gebaseerd op eerste helft van het jaar) ongeveer 204 planten per kwekerij

-Bron: Overzichten hennepkwekerijen 2020 en eerste helft 2021, Portefeuille Drugs.

De hennepkwekerijen kunnen bestuurlijk of strafrechtelijk geruimd zijn. Het verschil tussen deze twee is dat bij een bestuursrechtelijke ruiming een hennepkwekerij door de gemeente op basis van spoedeisende bestuursdwang wordt ontmanteld. Hier vindt niet altijd strafrechtelijke vervolging plaats. In het overzicht hierboven is geen onderscheid tussen beide typen ruimingen gemaakt.

In het overzicht is te zien dat in Nederland het aantal geruimde hennepkwekerijen sinds 2017 is afgenomen met ongeveer 40 procent in 2020. De afname in het aantal geruimde hennepkwekerijen is mogelijk te verklaren door een aantal factoren. Een belangrijke factor is dat er binnen de regionale eenheden van de politie weinig capaciteit is voor, en een lagere prioriteit wordt toegekend aan het opsporen en ruimen van hennepkwekerijen.

Het aantal hennepkwekerijen waar energiediefstal gesignaleerd werd, is gedaald. Deze daling komt deels door de totale afname van geruimde hennepkwekerijen. De cijfers met betrekking tot de totale hoeveelheid gestolen energie laten geen duidelijke afname zien, ondanks de daling van het aantal hennepkwekerijen waarbij energiediefstal is ontdekt. Na een afname in 2018 wordt in 2019 zelfs een toename gezien van de totale hoeveelheid gestolen energie. Netbeheer Nederland vermoedt dat er naar schatting 30.000 hennepkwekerijen in Nederland zijn en dat er jaarlijks rond de 1 miljard kilowattuur energie gestolen energie gestolen wordt (Netbeheer Nederland, 2021).

Volgens de douane is er in 2017 significant meer in beslag genomen dan in de jaren daarna. In 2017 is er namelijk een grote partij van 2500 kilo hennep in beslag genomen in de haven van Rotterdam afkomstig uit Nigeria (www.om.nl). Waar het door de Douane inbeslaggenomen gewicht in 2018 maar rond de 300 kilo lag, was het in 2019 en 2020 redelijk stabiel tussen de 500 en 600 kilo.

Voor hasj worden de inbeslagnamecijfers binnen de politie minder gestructureerd bijgehouden. Mogelijk heeft dit te maken met het feit dat er nationaal geen regie is op dit onderwerp. Op basis van een zoekvraag in het politiesysteem BVH zijn alle hasj-gerelateerde inbeslagnames in kaart gebracht. Opgemerkt dient te worden dat de manier van registreren niet uniform is. De cijfers die hier genoemd worden, betreffen alleen de inbeslagnames voor zover het gewicht daarvan duidelijk was en geven dus geen volledig beeld van de inbeslagnames. De politiecijfers vormen slechts een indicatie van de omvang van wat er door de politie in beslag is genomen.

Door de KMar wordt cannabis, zowel hasj als hennep, veel aangetroffen in vracht en postpakketten, meer dan in de passagiersstroom. Nederland is voor een groot deel herkomstland, wat betekent dat het om een uitgaande stroom gaat. Opvallend is dat in de vrachtstroom vooral de Verenigde Staten zichtbaar wordt als herkomstland (Koninklijke Marechaussee, 2021). De cijfers van de KMar met betrekking tot hennep fluctueren, maar in 2020 is de inbeslaggenomen hennep ongeveer de helft van alle inbeslaggenomen hennep in de jaren 2017 tot en met 2020. De Douane rapporteert ook wisselende cijfers, maar daar is wel een meer dalende trend te zien sinds 2017. Met betrekking tot hasj zijn er op basis van de politiecijfers geen conclusies te trekken, omdat 59 deze cijfers niet compleet zijn.

Van de 1086 drugsgerelateerde opsporingsonderzoeken in 2019 waren er 274 gerelateerd aan hennep. Dit is ongeveer een kwart (25%) van alle drugsgerelateerde onderzoeken in 2019. Op cocaïne en synthetische drugs na zijn de meeste drugsonderzoeken hennepgerelateerd. Van deze hennepgerelateerde onderzoeken betreffen 124 polydrugs, dat is ongeveer 45 procent. Het gaat om de combinatie met minstens één andere geen cannabisgerelateerde drugssoort.
135 onderzoeken zijn alleen hennepgerelateerd, zonder een combinatie met een ander soort drugs, ook niet met hasj. Dat is bijna de helft (49%) van alle hennepgerelateerde onderzoeken.

Hennep komt in 45 procent van de onderzoeken voor in combinatie met een ander soort drugs (niet cannabissoort). De combinatie die het meeste voorkomt is die met cocaïne, dit is het geval in 84 van de 274 onderzoeken. In zestig opsporingsonderzoeken is er een combinatie met MDMA, en in 41 daarvan is ook sprake van cocaïne. In 35 opsporingsonderzoeken komt de combinatie met amfetamine voor, in 19 de combinatie met heroïne.

In 2020 is een vergelijkbaar beeld te zien: 233 van de 967 opsporingsonderzoeken zijn hennepgerelateerd (24%). Wel betreffen in 2020 iets meer dan de helft van de hennepgerelateerde onderzoeken polydrugs, namelijk 52 procent. Het aantal onderzoeken dat alleen hennepgerelateerd is 101. Dit is ongeveer 43 procent. In 121 gevallen (52%) wordt hennep in combinatie gezien met minstens één andere drugssoort. Ook in 2020 komt de combinatie met cocaïne het meeste voor, namelijk in 86 onderzoeken.

Van de 1086 drugsgerelateerde opsporingsonderzoeken in 2019 zijn er 113 hasj-gerelateerd. Dat is ongeveer 10 procent van alle drugsgerelateerde opsporingsonderzoeken. Van deze hasjgerelateerde onderzoeken betreffen 82 polydrugs, dat is ongeveer 73 procent. Het gaat om de combinatie met minstens één andere geen cannabisgerelateerde drugssoort. In zestien gevallen gaat het alleen om hasj en is er geen combinatie met een andere drugssoort. Daarnaast wordt in 62 gevallen hasj samen met hennep gezien.

Van de 967 drugs gerelateerde onderzoeken in 2020 zijn er 109 hasj-gerelateerd. Dat is ongeveer 11 procent van alle drugsgerelateerde onderzoeken. Van deze hasjgerelateerde onderzoeken is ongeveer 74 procent in combinatie met minstens één andere geen cannabisgerelateerde drugssoort. In 17 gevallen gaat het alleen om hasj. In 52 gevallen is de combinatie met hennep gezien. Binnen de polydrugsonderzoeken wordt hasj het meest gezien in combinatie met cocaïne (65) en MDMA (31). De combinatie met amfetamine en heroïne wordt ook gezien in respectievelijk 21 en 20 gevallen.

- Red: Dit is dus waar Halsema in het NRC interview van 17-06-2022 naar verwijst 

Crime script hennep
Het crime script dat de Nederlandse politie gebruikt, bestaat uit vijf verschillende fasen: productie, import eindproduct, opslag/stash/bezit, handel en distributie in Nederland en export. Hierbij is gebruik gemaakt van gesprekken met verschillende experts binnen de opsporing.

Locaties
Er zijn subjecten die zich bezighouden met het regelen van locaties waar kwekerijen kunnen worden gevestigd. Deze personen zoeken actief naar beschikbare locaties en geven dit door aan personen die een kwekerij willen starten. Ze fungeren als een soort makelaar.
Het komt voor dat personen in ruil voor bijvoorbeeld huurverlaging een kwekerij of drogerij laten vestigen in hun huis. Daarnaast komt het voor dat er katvangers of bedrijven worden gebruikt om een huurcontract op naam te zetten, of dat er katvangers worden gebruikt om vaste lasten zoals de huur, water en elektriciteit te betalen.

Zodra een kweeklocatie in werking is, bestaat de kans dat deze geript wordt. Kwekerijen waar niemand aanwezig is, kunnen een makkelijk doelwit zijn. Daarom komt het ook voor dat een of meer personen continu aanwezig zijn en in een andere ruimte in het kweekpand slapen. Zo bewaken zij de planten. Deze personen houden zich ook vaak bezig met de dagelijkse verzorging van de kwekerij.

Hardware en groeimiddelen
Om de locatie in orde te maken voor het stekken en kweken zijn hardware en groeimiddelen nodig. Dit kunnen basisbenodigdheden zijn zoals potgrond, potten, lampen, filters en ventilatie-installaties. Vervolgens zijn er ook tijdens de teelt groeimiddelen nodig.

De hardware en groeimiddelen die nodig zijn voor het opzetten van een stekkerij of kwekerij zijn verkrijgbaar bij growshops. Dat zijn winkels, zowel online webshops als fysieke winkels waar allerlei producten worden verkocht voor het kweken van gewassen en planten, waaronder dus ook cannabis. In principe zijn growshops niet verboden, maar we zien wel dat deze vaak producten verkopen die alleen worden gebruikt voor de hennepteelt wat wel strafbaar is.

11a Opiumwet: Strafbaarheid van voorbereidingshandelingen voor professionele en/of grootschalige hennepteelt is sinds maart 2015 opgenomen in artikel 11a van de Opiumwet. In dit artikel worden personen of bedrijven die zelf niet telen, maar wel hun geld verdienen met de levering van goederen of diensten voor professionele en/of grootschalige hennepteelt of hun geld verdienen met de financiering van professionele en/of grootschalige hennepteelt, strafbaar gesteld (red: gaat dus niet om de kleinschalige thuisteelt).
Na de invoering van dit nieuwe opiumwetsartikel zijn ook een aantal growshops naar het buitenland, onder meer naar Spanje verhuisd om daar hun zaken voort te zetten.

Een growshop kan behalve producten verkopen ook een groot netwerk hebben van contacten die nuttig zijn voor personen die betrokken zijn bij grootschalige hennepteelt (I-41; I-42). Zo kan een growshopeigenaar klanten bijvoorbeeld in contact brengen met elektriciens die illegale aansluitingen kunnen leggen of met personen die hokken bouwen voor kwekerijen. Soms schieten growshopeigenaren klanten geld voor in ruil voor bijvoorbeeld opbrengsten van de eerste oogst. Een growshopeigenaar krijgt daarom ook vaak de rol van broker toegewezen (I-41). Ook wordt een medewerker van een growshop door telers soms om advies gevraagd wanneer de planten niet optimaal groeien of wanneer er sprake is van ongedierte of ziekten in de hennepplanten (I-42).

Hoewel artikel 11a het mogelijk maakt om een verdachte te vervolgen en te veroordelen, kost het veel capaciteit bij de opsporing en het Openbaar Ministerie. Aangezien capaciteit binnen de opsporing vaak wordt toegewezen aan andere thema’s, wordt vaak besloten om geen capaciteit te steken in de strafrechtelijke aanpak van growshops.

Kweek
Als de kweeklocatie is ingericht en de groeimiddelen aanwezig zijn kan fase 2, de kweek, beginnen. Bij de binnenteelt van hennepplanten kunnen kweekfactoren zoals omgeving, licht, watertoevoer en bestrijding van ongedierte op dusdanige manier beïnvloed worden dat er zo snel mogelijk een zo groot mogelijke oogst gerealiseerd kan worden.

Van belang bij de kweek zijn hennepstekkerijen en hennepkwekerijen. Het onderscheid tussen een hennepstekkerij en een hennepkwekerij zit in het eindproduct. Het eindproduct van een hennepstekkerij zijn de stekken van een goede moederplant, feitelijk een halffabricaat. Het eindproduct van een kwekerij zijn de (gedroogde) toppen. Er is hierbij sprake twee verschillende soorten teelt die nooit in dezelfde ruimte plaatsvinden. De teelt van stekken vindt plaats onder andere omstandigheden dan de teelt van hennepplanten. Er zijn hennepstekkerijen die zich volledig bezighouden met het stekken. Die stekken worden vervolgens verkocht en gebruikt in de hennepkwekerijen. Dat gaat sneller dan kweken van een plant vanuit zaad. Bovendien is een stek identiek aan de moederplant. Dus als het een goede moederplant is, groeit de stek ook uit tot goede plant. Bij zaden is het maar de vraag of er een goede plant uit groeit en kwaliteit is belangrijk (politie-informatie). Enkel vrouwelijke planten en stekken worden gebruikt voor de teelt.

Zaden zijn ook vrij kostbaar. Bij een aantal webshops dat zaden verkoopt, varieert de prijs voor drie zaden, afhankelijk van het soort, tussen de € 15,- en de € 27,-. Dat is tussen de € 5,- en € 9,- per zaad. Een stek kost ongeveer tussen de € 3,- en € 5,- (politie-informatie). Daarom worden zaden nauwelijks gebruikt in hennepkwekerijen, mogelijk meer door de thuiskweker. Dat is de reden dat het onderdeel zaden ook uit de aangepaste versie van het crime script gehaald is. Bovendien is de verkoop van zaden niet strafbaar.

Oogst en bewerking
Zodra de hennepplanten aan het einde van de bloeifase komen, moeten de henneptoppen geoogst worden. Nadat de toppen van de hennepplant eraf gehaald zijn, moeten de kleine blaadjes in de top nog weggeknipt worden. Vervolgens worden de geknipte henneptoppen gedroogd, meestal gedurende 10 dagen op kamertemperatuur. Dit kan allemaal in dezelfde ruimte of in hetzelfde pand plaatsvinden, maar vaak worden deze processen over verschillende locaties verspreid. Dit gebeurt mogelijk om de risico’s op ontdekking te spreiden. De oogst, het knippen en het drogen van de henneptoppen brengt immers een heel sterke geur met zich mee. Vaak komen meldingen van omwonenden of passerende mensen tijdens de oogst.

In de EU vindt veel innovatie plaats in het teeltproces (Europol, 2021a). Dit zien we ook in Nederland met licht, warmte en CO2 controle-methoden. De telers doen er alles aan om zo snel mogelijk een zo groot mogelijke winst te realiseren en daarbij onder de radar te blijven niet alleen van opsporingsdiensten, maar ook van andere criminelen (politie-informatie). De innovatie binnen de teelt komt ook de kwaliteit en het gewicht van het product ten goede. Daarnaast is een belangrijke trend dat hennepcriminelen hun kweeklocaties zeer goed isoleren en afschermen. Ze gebruiken klimaatbeheersingssystemen waarbij de afvoer van warme lucht van buitenaf niet meer zichtbaar is. Hun afschermingstechnieken lopen de laatste jaren steeds verder vooruit op de opsporingstechnieken van de politie. Zo is de gemiddelde kwekerij zeer goed geïsoleerd en hangen er vaak watergekoelde airco’s binnen waardoor het voor de politie lastig is om met een warmtebeeldcamera warmte te detecteren.

Ook komt het nog steeds voor dat henneptelers illegaal stroom, gas en water aftappen. De illegale elektriciteitsaansluiting voldoet niet aan de veiligheidseisen en is niet aangelegd door een erkend bedrijf. Dit kan voor brandgevaar zorgen als gevolg van oververhitting en kortsluiting. In 2018 was bij 76 procent van de ontmantelde hennepkwekerijen aantoonbaar sprake van een gevaarlijke situatie door het elektrische systeem (Onderzoeksraad voor Veiligheid, 2018).

Daarnaast wordt er gebruikgemaakt van middelen om de groei te bevorderen. Deze chemicaliën (bijvoorbeeld meststoffen of pesticiden) worden gebruikt zonder dat daar enig toezicht op is. Dit brengt gezondheidsrisico’s met zich meer voor zowel degenen die in de kwekerij aanwezig zijn, als voor omwonenden en consumenten van het eindproduct die niet weten welke chemicaliën daarop zijn gespoten.

Opslag
Nadat de toppen zijn geknipt en gedroogd, wordt het eindproduct opgeslagen zodat het daarna verkocht kan worden. Het eindproduct bestaat dus uit de gedroogde toppen al of niet geïmporteerd. De verkoop kan zijn aan coffeeshops, tussenhandelaren of aan straatdealers. Het verpakken wordt dan ook door de kopers geregeld. En eventueel ook het draaien van joints.

Voor hasj is het niet mogelijk een uitgebreid crime script te maken omdat die voornamelijk in Marokko gekweekt wordt, bovendien is er hierop geen nationale regie. Naast Marokko wordt hasj ook geproduceerd in Libanon, Afghanistan en Pakistan, en vandaar uitgevoerd naar Europa. Veel van de hasj in Nederland komt uit Marokko, maar er is ook vraag naar hasj uit Libanon, Afghanistan en Pakistan (politie-informatie). Met hulp van corrupte douanemedewerkers zorgen criminelen ervoor dat de ladingen de grens tussen Marokko en Spanje over komen. Nederlandse subjecten zijn ook betrokken bij het ontvangen van de lading in Spanje en zorgen dat het ergens kan worden opgeslagen (politie-informatie). Zodra er vraag is naar de hasj, gaat het vanaf die opslaglocatie over land met vrachtwagens via Frankrijk naar Nederland en andere landen in de EU.
Voor het regelen van transporten wordt vaak gebruik gemaakt van bv’s om de drugs van de ene bv aan de andere te verkopen (politie-informatie). Hierdoor kan het papierwerk rondom de transporten geregeld worden. Deze constructie wordt veel gezien binnen de hasjhandel, maar ook bij andere drugstypen. Het komt voor dat prijzen van kilo’s hasj worden gemaakt met de kosten van het transport daarbij inbegrepen (politie-informatie).

Dark web
Het gebruik van het dark web komt steeds vaker voor. Het is een gunstig kanaal voor de verkoop en distributie van drugs, zeker als het gaat om kleine hoeveelheden (EMCDDA, 2021c). Het EMDDCA veronderstelt dat de hoeveelheid cannabis die online wordt verkocht maar een fractie is van de hoeveelheden die via traditionele wegen worden verhandeld. De handel die online plaatsvindt, gaat vaak in hoge frequentie en in kleine volumes (EMCDDA & Europol, 2019). De distributie vindt vervolgens plaats door verzending via post- en pakketdiensten. Het is de verwachting dat dit in de toekomst verder zal toenemen (Europol, 2021a). De zogenoemde vendors (verkopers) op het dark web hebben vaak een uitgebreid assortiment. Naast hennep of hasj bieden zij ook andere drugssoorten aan, zoals cocaïne, MDMA of andere synthetische drugs.

Business model
De drugsprijzen zoals gemeld door het EMCDDA liggen voor hasj tussen € 7,- en € 12,- per gram en voor hennep tussen € 8,- en € 13,- per gram (EMCDDA & Europol, 2019). De groothandelsprijs van hennep lag in Nederland in 2020 op € 3900,- per kilo (Politie, 2021). Volgens het EMCDDA lag de groothandelsprijs voor hennep in Spanje rond de € 1300,- per kilo (EMCDDA & Europol, 2019). Maar in 2020 worden ook prijzen van Spaanse hennep gezien van € 2200,- per kilo (politie-informatie). Een deel van de hennep in Spanje wordt door Nederlanders geteeld en verkocht met de vermelding dat het op de Nederlandse manier geteeld is (politie-informatie). Dit als een soort kwaliteitsgarantie. De prijs van hennep uit Albanië varieert tussen de € 1500,- en de € 2500,- per kilo. De groothandelsprijs voor hasj lag in 2020 rond de € 2875,- per kilo (Politie, 2021). Bij inkoop vanuit bijvoorbeeld Afghanistan is de prijs ongeveer € 1300,- tot € 1400,-. Vermeld moet worden dat tijdens de COVID-19-pandemie, en specifiek de periode waarin veel landen hun grenzen dicht hadden, de prijzen van zowel hennep als hasj hoger waren vanwege de schaarste. Zo was de prijs van hasj uit Marokko aanzienlijk hoger en lag rond de € 5000,- en € 6000,- per kilo. Ook andere soorten hennep uit bijvoorbeeld Albanië of Spanje, die normaal gesproken als goedkoop worden gezien, waren tijdens de lockdown een stuk duurder (politie-informatie). Betalingen worden cash gedaan. 

Aard criminele netwerken
Volgens Europol zijn de criminele netwerken die zich bezighouden met de handel in hennep en hasj strak georganiseerd. De netwerken hebben vaak een hiërarchische structuur met rollen en rangen die gedefinieerd zijn rondom het leiderschap. Het komt echter ook voor dat de netwerken strak georganiseerd zijn maar omringd worden door individuen die zich bezighouden met criminele activiteiten (Europol, 2021a). Er wordt een grote diversiteit aan criminele groepen gezien en een toename van geweld tussen die groepen (EMCDDA & Europol, 2019). Er zijn Nederlandse criminele groepen actief in de hennepteelt en in sommige gevallen niet alleen in Nederland. Zo zijn Nederlandse subjecten ook betrokken bij de hennepteelt in België (vaak in de grensregio), maar ook in Spanje (politie-informatie). Daarbij maken ze gebruik van hardware afkomstig van Nederlandse growshops. Het eindproduct uit zowel België als Spanje is deels bedoeld voor de Nederlandse markt of om via Nederland verder door te voeren.
Om transporten te regelen, drugs in te kopen, deals te maken en onderling contact te houden wordt er veel gebruikt gemaakt van PGP-telefoons (pretty good privacy). Dit zijn telefoons waarbij berichten versleuteld verstuurd kunnen worden, waardoor de politie en anderen in principe niet mee kunnen kijken naar de inhoud ervan. In de afgelopen jaren heeft de politie een aantal servers van PGP-aanbieders gekraakt en in beslag genomen.

In de regio Limburg in België is begin 2021 ook hasj aangetroffen waar een kleine hoeveelheid heroïne in was vermengd (VRT, 2021). Dit werd mogelijk door de dealer gedaan als truc om de gebruikers sneller verslaafd te maken, aldus de woordvoerder van de politieregio in Limburg. Ook in Nederland komt het voor dat dealers cannabis mengen met heroïne.

Opportunistische samenwerking
Verder is er binnen de netwerken niet altijd een duidelijke rolverdeling te zien. Het lijkt eerder één groot netwerk dat opportunistisch met elkaar samenwerkt. Wanneer er kansen zijn om in een andere drugssoort te handelen, dan wordt daar op ingespeeld. Ook transporten worden met elkaar gedeeld. Er is een grote mate van verwevenheid tussen de groothandel en de tussenhandel en tussen verschillende drugsmarkten.

CBD hennep
In Nederland komt handel in zogenoemde CBD-hennep met hoge CBD-, maar lage THC-gehaltes voor, er is vraag naar. Deze handel is strafbaar volgens lijst II van de Opiumwet. Deze hennep wordt vaak gezien als van slechte kwaliteit, omdat je er geen high gevoel van krijgt zoals bij andere soorten hennep met hoge THC-gehaltes. Daarnaast komt het ook voor dat CBD-hennep wordt verkocht als zijnde een ander soort hennep, omdat het qua uiterlijk niet altijd door iedereen eenvoudig is te onderscheiden. Het is een soort oplichting richting tussenhandelaren, maar ook richting de consument (politie-informatie).

CBD-hennep komt veelal uit Zwitserland en soms ook uit Oostenrijk. Vaak zijn de prijzen van deze hennep lager dan die van hennep met hogere THC-gehaltes. De prijs van een kilo CBD ligt rond de 1000 en 2000 euro per kilo. Het komt voor dat personen specifiek CBD-hennep inkopen, met als doel om deze verder te bewerken. Deze hennep wordt bij aankomst in Nederland bespoten met een spray die THC bevat en vervolgens verkocht voor een hogere prijs. Door de THC-spray krijg je er toch een high gevoel van (politie-informatie). Het is niet duidelijk of deze hennep bestemd is voor de Nederlandse markt of voor die in het buitenland.

Edibles
Edibles is een verzamelnaam voor voedsel waar cannabis in is verwerkt. Denk bijvoorbeeld aan cake en snoep (EMCDDA, 2019c). Doordat de cannabis in voedsel verwerkt is, start de werking niet direct zoals bij het roken van cannabis en duren de effecten langer. Juist omdat de effecten even op zich laten wachten, komt het voor dat gebruikers extra gebruiken wat kan leiden tot een te grote inname.

De coffeeshopeigenaren die zijn bevraagd in het onderzoek van het Trimbos-instituut zien een dergelijke ontwikkeling in Nederland niet zo snel gebeuren. Dit komt ook omdat edibles niet verkocht mogen worden in coffeeshops. Het is wel de verwachting dat de groep cannabisgebruikers die nu al op zoek zijn naar specifieke soorten cannabis, mogelijk geïnteresseerd zal zijn in nieuwe cannabisproducten en gebruikswijzen. Daarnaast is er een groep gebruikers die geen tabak rookt en ‘gezondere’ gebruikswijzen zoekt. Deze groep lijkt volgens het Trimbos-instituut te groeien (Rigter et al., 2019).